หลวงพ่อดำเกิดที่จังหวัดสงขลา ในวัยเด็กของท่านได้รับการศึกษาเบื้องต้นจากบิดาจนสามารถอ่านออกเขียได้เมื่ออายุ 19 ปี ท่านได้บรรพชาเป็นสามเณรที่วัดนาทับ และได้ศึกษาภาษาขอมทั้งขอมไทยและขอมบาลีจนมีความเชี่ยวชาญ แต่ต่อมาท่านได้ลาสิกขาชั่วคราวเนื่องจากอาพาธและจำเป็นต้องใช้ยาที่มีส่วนผสมของสุราหลังจากหายจากอาการป่วย ท่านได้อุปสมบทอีกครั้งในวัย 22 ปี โดยได้รับฉายาว่า "นนฺทิยมาโน" หลังจากบวช ท่านได้เดินทางไปศึกษาพระปริยัติธรรมที่กรุงเทพฯ โดยเข้าจำพรรษาที่วัดบวรนิเวศวิหาร และได้รับการเปลี่ยนฉายาใหม่จากสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ เป็น "นนฺทิโย" ซึ่งหมายถึง"ผู้เป็นที่ตั้งแห่งความเพลิดเพลิน" ท่านได้รับการฝากฝังให้ศึกษาพระปริยัติธรรมที่วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ แต่ท่านไม่ได้เข้าสอบสนามหลวงเพราะเน้นการศึกษาเพื่อความเข้าใจและการปฏิบัติ เมื่อท่านกลับมาปัตตานี ท่านได้ประจำอยู่ที่วัดมุจลินทวาปีวิหาร อำเภอหนองจิก และได้เปิดสอนพระปริยัติธรรมแผนกธรรมที่วัดนี้ หลวงพ่อดำเป็นพระผู้ปฏิบัติดี และ มีเมตตา ท่านมุ่งเน้นการพัฒนาทั้งงานคณะสงฆ์และการก่อสร้างสังฆเสนาสนะ แม้จะมีภาระงานมาก แต่ท่านยังคงปฏิบัติสมณกิจอย่างเคร่งครัด เช่น...